Van gouden kooi naar duurzame inzetbaarheid

Stel je voor: je hebt een medewerker die al jaren keihard werkt, loyaal is, nooit klaagt en elke verandering slikt als zoete koek. Je denkt: die zit goed. Maar ondertussen zit hij of zij gevangen in een gouden kooi. Vast in zekerheid, salaris en status – maar zonder bevlogenheid of energie.

En dat is gevaarlijk. Want deze mensen vallen niet van de ene op de andere dag uit. Nee, ze branden langzaam op. Ze verliezen hun creativiteit, hun plezier en hun motivatie. En wanneer ze uiteindelijk tóch omvallen, is het vaak langdurig.

Waarom de gouden kooi zo schadelijk is

Onderzoek laat zien dat bevlogenheid – de energie, toewijding en flow in je werk – de belangrijkste voorspeller is van prestaties en welzijn (Schaufeli & Bakker, 2004, Journal of Organizational Behavior). Andersom geldt: als mensen hun bevlogenheid kwijt zijn, neemt hun duurzame inzetbaarheid keihard af.

De gouden kooi is dus geen luxe, maar een sluipmoordenaar. Medewerkers die hier in vastzitten, houden zichzelf gevangen omdat ze “het goed hebben” of bang zijn hun zekerheden te verliezen. Ondertussen groeit de mismatch tussen wat ze doen en waar ze energie van krijgen.

Wat dit betekent voor organisaties

Voor resultaatgerichte bedrijven met een familiaire cultuur is dit een dubbele valkuil. Enerzijds wil je groeien, anderzijds wil je goed zorgen voor je mensen. Maar groei vraagt om flexibiliteit en nieuwe skills, terwijl loyaliteit vaak leidt tot te lang vasthouden aan een rol die eigenlijk niet meer past.

Als je dit niet tijdig doorbreekt, krijg je medewerkers die fysiek aanwezig zijn, maar mentaal al hebben uitgecheckt. Dat kost niet alleen productiviteit, maar ook de cultuur waar je zo trots op bent.

Hoe doorbreek je de gouden kooi?

1. Maak werkenergie bespreekbaar
   Niet in een beoordelingsgesprek, maar in een echt gesprek. Vraag: “Waar krijg jij energie van? En wat kost je bakken energie?”
2. Kijk voorbij de functie
   Gebruik instrumenten zoals de Werkenergieanalyse of werk met drijfveren- en talentenscans. Zo maak je zichtbaar waar iemand kracht ligt en hoe dat beter benut kan worden.
3. Creëer ontwikkelroutes
   Wetenschappelijk onderzoek naar loopbaanankers (Schein, 1996, Career Anchors) laat zien dat mensen pas echt duurzaam inzetbaar zijn als hun werk aansluit bij hun diepere drijfveren. Ontwikkel dus loopbaanpaden die aansluiten bij verschillende ankers en ambities.
4. Investeer preventief
   Wacht niet tot iemand met burn-outklachten bij de bedrijfsarts zit. Zet preventieve coaching in als secundaire arbeidsvoorwaarde. Daarmee laat je zien: wij waarderen je niet alleen om wat je levert, maar ook om wie je bent.

Tot slot

De gouden kooi lijkt comfortabel, maar is allesbehalve veilig. Wil je medewerkers behouden, dan moet je investeren in hun energie, ontwikkeling en drijfveren. Niet alleen omdat het goed voelt, maar omdat wetenschap én praktijk laten zien dat dit de sleutel is tot duurzame inzetbaarheid.

👉 Wil je weten of er in jouw organisatie mensen in een gouden kooi zitten? Laat ze eens een Werkenergieanalyse doen. Het resultaat is vaak confronterend, maar precies dat is nodig om in beweging te komen.